Južni Vetar
Belgrad'ın yeraltı dünyası hakkındaki enfes bir Tom ve Jerry gerilimi. Balkan bölgesi hakkındaki bazı kirli işleri gün yüzüne çıkarmaktan çok daha fazlasını yapıyor.
Južni Vetar (Güney Rüzgarı), yönetmen Milos Avramovic'in yazıp yönettiği bir Sırp suç filmidir. Karakterleri kusurlu, temposu hızlı ve bolca klişenin bulunduğu bu film size Balkan insanının suç, şiddet, işlevsiz aileler, gizli homofobi, kadın düşmanlığı ve bir ton küfrü ile iç yüzünü size göstermektedir.
1995 Dayton anlaşmasının Bosna'daki savaşı sona erdirmesinden bu yana 20 yıldan fazla bir süre sonra, eski Yugoslav film yapımcıları artık (kendilerine) dayatılan savaş filmleri yapma zorunluluğundan büyük ölçüde kurtuldular.
Savaş alanını günlük yaşam alanıyla değiştirdikten sonra, artık temel ama doğası gereği anlaşılması zor sorudan kaçamadılar: Bir filmi iyi yapan nedir?
Hollywood'un bize öğrettiği iki tür film vardır;
-Ahlak dersi verenler
-Gerçeği tasvir edenler
İki türde de iyi veya kötü filmler yapılabilir; ancak tür, kaliteyi belirlemez.
Filmimizin (Gerçeği tasvir edenler) bu baz alınarak yapıldığı çok belli, çünkü gerçekten Balkanlarda olanların beyaz perdeye yansımasıdır Juzni Vetar.
Filmin zaten (Ahlak dersi verenler) bunun tam zıttı üzerine kurulu bir konusu olduğundan Juzni Vetar hiçbir ahlaki ders taşımaz.
O halde yukarıdaki sorumuza dönersek Juzni Vetar'ı iyi bir film yapan nedir? Cevap, Hollywood'un şampiyon türlerinden olan Tom ve Jerry gerilimi, yani kovalamaca köklü filmlerde yatıyor. Bu filmlerde de olduğu gibi seyirciye anti kahramanı sevdirerek bunu yapmayı başarıyor. Aynı zamanda bu tür filmleri ve Juzni Vetar'ı etkili kılan şey, hepsinin güçlü bir mantıksal simetriye dayanmasıdır.
Yeni duyanlar için Juzni Vetar; yıldızı yükselen Sırp yönetmen Milos Avramovic tarafından müthiş bir şekilde resmedilen film. Çok büyük bir ölümcül tutkusu olan ana karakter Petar Maraş'ın, arabalar için her şeyi yapabileceğini gösteriyor. Milos Avramovic Maraş'ın (Miloš Biković) ölümcül araba tutkusunu göstermek için çerçeveye odasındaki bir sürü eski oyuncak arabayı getiriyor.
Ölümcül tutkusuna kapılan Maraş ve arkadaşları, özel bir otoparktan, çalınmaması gereken bir araba çalıp Belgrad'ın her yerinde sürmeye başlarlar. Filmin ilk yüksek adrenalini verdiği bu araba sürme sahneleri film boyunca devam eder ve bu durum izleyici açısından sıkıcı olsa da arabalar bu film için önemli ve bir Çehov silahı olduğunu kanıtlar hale getiriyor.
Maraş ve arkadaşlarını ilerleyen dönemde çok şaşırtıcı bir haber bekliyor. Maraş'ın da aralarında olduğu bu haydut grubunun başı Dragoslav işi bırakmaya karar verir. Bu da filmin ikinci Çehov silahıdır.
Bırakma planlarını açıklayan Dragoslav daha sonra oluşan değişiklikler yüzünden bunu yapmaktan vazgeçer. Bu çete liderliğini bırakma hikayeleri hepimizin birçok kez gördüğü bir Hollywood kinayesidir.
Maraş'ın çaldığı ve kız arkadaşına ithafen onun ismini verdiği Mercedes araç Belgrad'ın yeraltı kralı Golub'un (Merhum Nebojsa Glogovac) olduğunu ve aracın bagajında yüz binlerce avroluk uyuşturucu da saklandığını da öğrenir. Bundan sonra olanlar, film boyunca devam eden mükemmel mantıksal simetrinin ilk örneğidir.
Yüz binlerce avroya neden olan bu hırsızlık üzerine Golub, Maraş'ı en zayıf yerinden kız arkadaşı üzerinden vurmaya karar verir. Golub, Maraş'ın kız arkadaşının beynini tornavidayla çıkararak vahşice öldürür. Tabii ki, hiçbir Balkan film yönetmeni böylesine tüyler ürpertici bir sahneyi bu kadar yakından göstermenin “zevkine” karşı koyamaz. Fakat burada ve film boyunca başka birçok durumda da rasyonel eylem ve tepki dengesini bozan şey, yeraltı dünyasının duygusal inatçılığıdır.
Açıkçası, Golub'un kararında mantıklı hiçbir şey yok; çünkü Maraş'ın kız arkadaşını öldürmek onu arabayı almaya daha da yaklaştırmıyor. Golub'u bu kadar acımasız ve havalı yapan şey ise Michael Corleone tarzı bir yüzüğü olmasındandır.
Ardından, filmin sonuna kadar süren hızlı tempolu ve güzelce düzenlenmiş bir Tom ve Jerry gerilimi var. Filmin sonu beklenilen kadar iyi değil, çünkü Maraş'ın bir mafya babasını ve üç adamını tek başına öldürmesi gibi biraz mantıksız anlatı seçiminin yanı sıra bu en başından beri öngörülebilen bir olay olgusudur.
Büyük ahlaki ders verme zorunluluğu olmayan Južni Vetar, Belgrad yeraltı dünyasını tüm karanlık ve acımasız nüanslarını tasvir etme konusunda muazzam bir iş çıkarıyor. Bu film, karakterlerine hiçbir evrim ve bağışlanma şansı sunmayan çok acımasız aynı Golub gibi bir karaktere sahiptir. Aynı zamanda Tom ve Jerry gerilimi için mükemmellik için tüm maddeleri tikleyen, tutarlı ve mantıksal simetri duygusu sunan bir filmdir.
Üstüne üstlük, eski Yugoslav sineması için biraz nadir sayılabilecek ve onlarla aynı derecede yaratıcı ve övgüye değer olan, ancak onlara göre daha az belirgin olan bazı incelikler de içeriyor Južni Vetar. Bu inceliklerin en dikkat çekici örneği, olay örgüsünün hizmetinde Sırpça ve diğer Balkan dilleri arasındaki dilsel kodun etkin kullanımıdır.
Južni Vetar: Ubrzanje
2018'de, ilk Južni Vetar filmi benzeri görülmemiş bir heyecana neden oldu ve film son yirmi yılda Balkanlarda en çok izlenen film oldu. Bunda Miloš Biković oynadığı Petar Maraş karakterinin çok etkisi oldu.
Devlet bir ortaktır, aynı zamanda bir hasımdır, çünkü Maraş sürekli bir sınavda olduğunu ve attığı her yanlış adımın kendisine ve önemsediklerine pahalıya mal olabileceğini bilir.
Önceki filme göre temel fark, Belgrad sokaklarının yerini Sırp otoyollarının alması. Uzak yollar ve ormanların yerini ise Bulgaristan'daki köylerin alması olmuştur. Ancak yer değişikliğinden bağımsız olarak, aksiyon artık her yöne yayılıyor ve film bir önceki filmden bile daha iyi bir hal alıyor. Bu normal, çünkü yazarlar da artık daha deneyimli ve ne istediğini bilerek yazıyor.
Filmin yönetmeni Miloš Avramović ilk film ile birlikte kendini kanıtlamış ve çerçevelerini izleyenlere kabul ettirmişe benziyor ki ikinci film için bu kadar yoğun ilgi başka türlü olamazdı.
Başka herhangi bir filmin ikincisi gündem oldu mu izleyici olarak daha çok takip ettiğimiz ana karakterler, şiddetli kötü adamlar olurdu ancak bu filmde bu karakter anti-kahraman unvanını taşıyorlar. Filmin ikincisi gündem olunca eleştirmenlerin tepkisi de büyük oldu. Çünkü ilk filmde açıkça bir suça teşvik etme görünse de filmin asıl anlatmak istediğinin bu olmadığını şöhret, güç ve paranın çok büyük bir bedeli olduğunu göstermesinden anlıyoruz.
İkinci film ilkine göre biraz daha eleştirel ve gerçekçi bir film olmuştur. Južni Vetar, Ubrzanje ile Sırp hükümetini eleştirirken aynı zamanda yaşanan bu olayların da son bulmasını istediğini çok açıkça belirtmiştir. Filmde de göreceğiniz üzere bu olaylar oluyor ancak devlet bunlara göz yumuyor ve sonunda da üç maymunu oynuyor.
Južni Vetar: Ubrzanje, ilk filmde olduğu gibi ikinici filmde de Tom ve Jerry gerilimini müthiş işleyerek yine seyirciye adrenalini yüksek, karakterleri kusurlu, temposu hızlı ve bolca klişenin bulunduğu; ancak karakterlerin, ilk filme göre tek farkı, olayın sonunda ahlak dersi alması olmuştur. Bununla birlikte eleştirisini de çok net bir şekilde ortaya koyan bir olmuştur.
Bir rüya olarak başlayan bu seri gerçek bir hikayeye dönüşünün ilk adımlarını ilk filmden sonra gelen diziden sonra göstermişti. İkinci filmi ile bu adımlar artık ciddi bir ses çıkartmaya başladı.
İletişim İçin: madeinblkn00@gmail.com
Comments